Άγχος – Βήματα Συμφιλίωσης!

Το άγχος αποτελεί συνήθως  μια φυσιολογική διαδικασία του ανθρώπινου οργανισμού ,στην προσπάθεια του να ανταποκριθεί επιτυχώς, σε διάφορες περιβαλλοντικές  δυσκολίες, ενώ  εκφράζεται με την μορφή υπερβολικής αντίδρασης σε στρεσογόνα γεγονότα(μάχη ή φυγή). Είναι μια άμυνα, που προετοιμάζει το σώμα να αντιδράσει, απέναντι σε έναν κίνδυνο ή μια άγνωστη κατάσταση( εξωτερική απειλή, γεγονότα όπως σχολικές εξετάσεις κτλ). Σε αρκετές περιπτώσεις όμως, η συναισθηματική αυτή “απάντηση”  μπορεί να συμβεί χωρίς αντικειμενική αιτία και με συχνότητα όχι αναμενόμενη(αδιευκρίνιστος λόγος ή αιτία, ένταση για μεγάλο χρονικό διάστημα).

Η αντίδραση άγχους θεωρείται παθολογική, όταν η καθημερινότητα του ατόμου δυσκολεύει σημαντικά, όταν οι επιθυμίες και οι στόχοι δεν μπορούν να επιτευχθούν και η κοινωνικότητα του μειώνεται δραματικά, σε σχέση με το παρελθόν. Η ανυσηχία και το υπέρμετρο άγχος υπάρχει για τις περισσότερες ημέρες, μιας περιόδου τουλάχιστον 6 μηνών. Αυτός που βιώνει ένα συνεχές άγχος,  δεν μπορεί να απολαμβάνει συναισθηματική ηρεμία, με αποτέλεσμα να αποσύρεται και να αλλάζει συνήθειες, που παλιότερα επιτυχώς  έφερνε εις πέρας.  Η συχνότητα της διαταραχής στο γενικό πληθυσμό εκτιμάται ότι είναι της τάξης του 3% έως 8%.

Ως  αγχώδης  διαταραχή , περιγράφεται  μια δυσάρεστη και δυστονική  συναισθηματική κατάσταση, με κυρίαρχο στοιχείο  το άγχος  που δεν μπορεί να ελεγχθεί, ενώ  περιλαμβάνει αισθήματα τάσης, νευρικότητα ,ανεπιθύμητες σκέψεις, φόβο ,σε ορισμένες περιπτώσεις τρόμο και συνοδεύεται από διέγερση του νευρικού συστήματος, που εκδηλώνεται με την μορφή ψυχοσωματικών συμπτωμάτων(ταχυκαρδίες, εφίδρωση, επιτάχυνση των αναπνοών, γαστρεντερικές διαταραχές και διάταση των μυών) (κριτήρια κατά DSM-IV). Περιλαμβάνει  μια σειρά  διαταραχών, όπως κρίση πανικού, ειδική φοβία, ψυχαναγκαστική διαταραχή, κοινωνική φοβία και άλλες. Τα συμπτώματα διαφοροποιούνται, για κάθε μια από τις διαταραχές  και ποικίλουν από άτομο σε άτομο. Γι’ αυτό η λήψη ιστορικού και η κλινική εκτίμηση του ειδικού ιατρού και ψυχολόγου / ψυχοθεραπευτή, κρίνεται απαραίτητη για την διαμόρφωση μιας κλινικής αξιολόγησης (πχ δευτεροπαθής συμπτωματολογία κα).

Αντιμετώπιση

Οι αγχώδεις διαταραχές προκαλούν μεγάλο αίσθημα δυσφορίας στο άτομο που υποφέρει από αυτήν. Στις  μέρες μας αντιμετωπίζεται πλήρως και με πολύ θετικά αποτελέσματα. Η έγκαιρη διάγνωση των συμπτωμάτων ενισχύει την προσπάθεια εντοπισμού του προβλήματος σε πρώιμα στάδια και βοηθά στην αποδοτικότητα των θεραπευτικών σχημάτων που καθορίζονται από τον γιατρό και εξειδικευμένο ψυχοθεραπευτή.

Η  φαρμακευτική αγωγή(αγχολυτικής θεραπείας) κρίνεται απαραίτητη σε ορισμένες περιπτώσεις, ενώ η ψυχοθεραπευτική παρέμβαση προσφέρει μόνιμες  και ορατές αλλαγές, καθώς και ψύχο-εκπαίδευση  που βοηθά το άτομο να μάθει την φύση και τα χαρακτηριστικά της διαταραχής και να μπορεί να την διαχειρίζεται και κατά συνέπεια να την “ελέγχει”.  Πολλές θεραπευτικές προσεγγίσεις έχουν αναπτυχθεί με σκοπό την διαχείριση και θεραπεία του άγχους, την ανάπτυξη κοινωνικών δεξιοτήτων, την δημιουργία  θεραπευτικής συμμαχίας και υποστήριξης και γενικότερα την αυτογνωσία και την προσωπική ανάπτυξη του ατόμου (οριοθέτηση προσδοκιών, ενίσχυση αυτοεκτίμησης, δημιουργία αισθήματος αισιοδοξίας και αξιοποίηση των ήδη υπαρχόντων δυνάμεων). Το άτομο μέσα στην θεραπεία αυξάνει το εύρος των επιλογών και συνειδητοποιεί τα βαθύτερα αίτια που τον οδήγησαν σε άγχος και ανεπιθύμητες πεποιθήσεις και συμπεριφορές. Η κατανόηση της σχέσης ανάμεσα στον τρόπο που κανείς  σκέφτεται, αισθάνεται  και  συμπεριφέρεσαι αποτελεί το αντικείμενο των κατάλληλων ψυχο-θεραπευτικών τεχνικών του θεραπευτή, που αποτελεί για τον θεραπευμένο το ασφαλές πλαίσιο  για καθοριστικές “εξερευνήσεις”.

Άλλες συμπληρωματικές και “εναλλακτικές μορφές θεραπείας”  που θεωρούνται  βοηθητικές, είναι η  συχνή σωματική άσκηση, οι τεχνικές  ειδικών αναπνοών, το γέλιο, η περισυλλογή, η συζήτηση, η οργάνωση και το σεξ. Αντίθετα, οι αλλαγές προκαλούν μεγαλύτερο άγχος καθώς και το  να θέτει κανείς μεγάλους και δύσκολους στόχους, δεν ενδείκνυται.

Οποιοδήποτε ψυχο-πιεστικό γεγονός, θα μπορούσε  να οδηγήσει σε “κρίση”. Η ψυχολογική υποστήριξη διευκολύνει την επιστροφή του ατόμου σε ένα ικανοποιητικό επίπεδο λειτουργικότητας και παράλληλα βοηθά το άτομο να “ανασυγκροτηθεί” με βάση τις πραγματικές του ανάγκες.

«Oι άνθρωποι ταράζονται όχι από αυτά που συμβαίνουν αλλά από την άποψή τους για αυτά που συμβαίνουν»

Επίκτητος, 50 μ.Χ.-120 μ.Χ,Φιλόσοφος

Βικτωρία Χαλκιά-Ντότσικα