Ελεγχος σφιγκτήρων,αυτονομία ή διαμάχες…

Το παιδί κατά την νηπιακή –προσυλλογιστική περίοδο (2,5-3 ετών) καλείται να μπει σε ένα πεδίο ανάπτυξης και ωρίμανσης που ονομάζεται «έλεγχος των σφιγκτήρων». Πρόκειται για μια αυτογενή διαδικασία που είναι περισσότερο αποτέλεσμα νεύρο-φυσιολογικής ωρίμανσης και λιγότερο επηρεάζεται από την εμπειρία και την μάθηση. Συχνά τα νήπια ενώ γνωρίζουν την διαδικασία που πρέπει να ακολουθήσουν προκειμένου να αποχωριστούν την πάνα , κάθονται μπροστά στο γιο-γιο στριγκλίζοντας ,κρατώντας τα ούρα και επικαλούμενα πόνο στα γεννητικά όργανα. Ουσιαστικά όμως ο πόνος είναι στο μυαλό του παιδιού και πιο συγκεκριμένα ο πόνος αφορά τον εσωτερικό αγώνα του παιδιού να αποφασίσει και να «ελέγξει» τον εαυτό του. (πρώτη αυτονόμηση) Η παραπάνω αντίδραση είναι ένδειξη ότι το παιδί ψυχοκινητικά δεν είναι ακόμα έτοιμο.

Οι πρώιμες και αυστηρές παρεμβάσεις ενισχύουν την αναποφασιστικότητα και το άγχος του παιδιού ,που αισθάνεται από μόνο του εσωτερική πίεση και υπερφόρτιση. Κάθε βήμα στην εκπαίδευση του ελέγχου των σφιγκτήρων θα πρέπει να ταιριάζει με τον ρυθμό του νηπίου. Εάν παρατηρείται ότι αντιστέκεται και στενοχωριέται σταματήστε την προσπάθεια, καθησυχάστε το παιδί και ξεχάστε για την ώρα την εκπαίδευση. Το ίδιο το παιδί θα αποφασίσει και θα διευθετήσει τον αγώνα του και την σωστή στιγμή, μιας και πρόκειται για μια διαδικασία που κυρίαρχο στοιχείο της είναι η ίδια η αυτονομία. Η ενθάρρυνση ,η μίμηση και η ομαλή διαπραγμάτευση μεταξύ γονέα-παιδιού για το ζήτημα αυτό ,είναι μια πρόταση που θα αποτρέψει να γίνει η φυσική αυτή λειτουργία ,εστία διαμάχης μεταξύ γονέα-παιδιού.

Κατά την διάρκεια περίπου του τρίτου έτους και όταν τα σημάδια της ετοιμότητας είναι πλέον προφανή (γλώσσα, μίμηση ,μείωση της άρνησης , ενδείξεις καθαριότητας και τάξης), είναι μια καλή περίοδος για να ξεκινήσει η εκπαίδευση του ελέγχου των σφιγκτήρων.

ΒΗΜΑΤΑ ΠΑΡΟΧΗΣ ΒΟΗΘΕΙΑΣ ΣΤΟΥΣ ΓΟΝΕΙΣ

• Αγοράστε στο παιδί ένα γιο-γιο και εξηγήστε του ότι θα είναι δικό του….¨ Το γιο-γιο είναι για σένα ότι η τουαλέτα για τους μεγάλους¨. (Μεγάλο γιο-γιο και μικρό γιο-γιο).
• Μετά από λίγες ημέρες ζητήστε στο νήπιο να καθίσει στο γιο-γιο με τα ρούχα του, την ώρα που εσείς βρίσκεστε στην δική σας τουαλέτα. Αποφύγετε άλλη παρέμβαση σχετικά με την πάνα και επιτρέψτε του απλώς να συνηθίζει και να εξοικειώνεται με το νέο του απόκτημα.
• Μια εβδομάδα μετά ρωτήστε το παιδί αν θέλει να δοκιμάσει να   καθίσει στο γιο-γιο χωρίς την πάνα και μιλήστε του για την διαδικασία που ακολουθούν οι μεγάλοι . Ενθαρρύνεται ουσιαστικά το παιδί να μιμηθεί εσάς προκειμένου να αποχωριστεί την πάνα. ….¨πηγαίνεις στο γιο –γιο γιατί πλέον είσαι και εσύ μεγαλύτερος/η¨.
• Λίγες μέρες αργότερα προτείνεται στο παιδί να αδειάσετε μαζί το περιεχόμενο της πάνας στο γιο-γιο .
• Το επόμενο βήμα είναι αποκλειστικά δικό του επίτευγμα!
• Αν αποτύχει εξηγείστε ήρεμα, ότι συμβαίνει στα περισσότερα παιδάκια στην αρχή και πως θα προσπαθήσετε κάποια άλλη στιγμή.(αποδοχή)
• Αποφύγετε να μιλάτε συνεχώς για το ζήτημα αυτό γιατί έτσι πιθανόν μεγαλοποιείται το άγχος και την αγωνία του για το αν θα τα καταφέρει να συγκρατηθεί.
• Σε περίπτωση που βγάλει την πάνα και δεν κατορθώσει να ελέγξει την ανάγκη του, επιστρέψτε στην πάνα ,όχι ως επιβολή τιμωρίας αλλά ως μια ευκαιρία για προσπάθεια αργότερα.
• Αν τα καταφέρει δώστε του την χαρά να αισθανθεί περήφανο κυρίως εκείνο!

Υπομονή και καλή επιτυχία!

ΒΙΚΤΩΡΙΑ ΧΑΛΚΙΑ-ΝΤΟΤΣΙΚΑ

ΑΡΘΡΟ ΑΠΟ ΤΗΝ ΣΧΟΛΙΚΗ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ¨ΕΦΗΜΕΡΙΔΟΥΛΗΣ¨-ΟΥΡΑΝΙΟ ΤΟΞΟ 2011