Παιδικοί Φόβοι

Τι θέλουν να πουν -πως  θα βοηθήσουμε τα παιδιά να τους αντιμετωπίσουν.

Οι παιδικοί φόβοι αποτελούν χαρακτηριστικό σημάδι σε όλες σχεδόν τις αναπτυξιακές φάσεις του παιδιού. Ξεκινούν   από την βρεφική ηλικία και αλλάζοντας μορφές, βοηθούν το παιδί να προσαρμόζεται στις άγνωστες και ξαφνικές καταστάσεις. Είναι τις περισσότερες φορές μια φυσιολογική αντίδραση , που αναστατώνει μεν το παιδί, αλλά δεν εμποδίζει παρόλα αυτά την συναισθηματική του εξέλιξη. Καθώς το παιδί μεγαλώνει  καλείται να ανταποκριθεί σε νέα δεδομένα, να μάθει καινούργια πράγματα σε γρήγορους ρυθμούς, με αποτέλεσμα να αποδιοργανώνεται από τις νέες του δυνατότητες καθώς και από το αίσθημα ανεξαρτησίας .Το άγνωστο και τα μονοπάτια της νέας γνώσης φαντάζουν με δέος στα μάτια των παιδιών που μεγαλώνουν. Επίσης οι φόβοι έχουν ως στόχο να προκαλέσουν την προσοχή των γονέων, οι οποίοι την δεδομένη στιγμή στηρίζουν το παιδί  και το ενθαρρύνουν να μάθει τρόπους με τους οποίους θα ελέγχει επικωδομητικά τον φόβο του. Αν το παιδί κυριευθεί από την αντίδραση του στον φόβο, αυτή η πολύ σημαντική ικανότητα προσαρμογής, αναστέλλεται και το παιδί αντιμετωπίζει θέματα στην καθημερινή του ζωή.(απομόνωση, αδυναμία ανάπτυξης κοινωνικότητας ,σχολική φοβία και άλλες συμπεριφορές που διαρκούν ένα διάστημα μεγαλύτερο των 6 μηνών.) Οι παιδικές φοβίες θεωρούνται φυσιολογικές και συνηθισμένες, πάντα όμως αξιολογούνται με βάση τις συνέπειες και την ένταση, που παρουσιάζουν στην ζωή του παιδιού. Στην περίπτωση που η καθημερινότητα παιδιού και οικογένειας εμποδίζονται σημαντικά, η παρέμβαση ενός ειδικού θεωρείται αναγκαία.

Πως μπορούν οι γονείς να βοηθήσουν τα παιδιά:

Λαμβάνοντας σοβαρά υπόψη τους παιδικούς φόβους. Ακούγοντας τον φόβο του παιδιού χωρίς να τον υποτιμούν ή να τον ενοχοποιούν.   … ¨¨Ο φόβος είναι κάτι φυσιολογικό που κάποτε όλοι έχουμε αισθανθεί.¨¨

• Βοηθώντας το παιδί μας να αναπτύξει δεξιότητες ώστε να αντιμετωπίζει ένα φοβικό αντικείμενο ή μια κατάσταση. (πχ Αν φοβάται έναν ήχο από μια συσκευή δείξτε του το κουμπί ώστε να την απενεργοποιήσει μόνο του ή αν φοβάται το σκοτάδι το βράδυ δώστε του ένα μικρό φακό δίπλα του).Το παιδί θα αισθανθεί ότι έχει τον έλεγχο της κατάστασης και ταυτόχρονα θα μάθει να αναζητά λύσεις σε κάθε δυσκολία.
• Φέρνοντας το παιδί σταδιακά και όχι δια της βίας , σε επαφή με το φοβικό αντικείμενο έχοντας δημιουργήσει συνθήκες ασφάλειας. Αλληλεπίδραση και σταδιακή ασφαλής επαφή με το φοβικό αντικείμενο. Του δείχνουμε στην πράξη ότι το αντικείμενο δεν αποτελεί πρακτικά κίνδυνο για το παιδί.
• Αναφέροντας στο παιδί άλλες προηγούμενες θαραλλέες του πράξεις και επιτεύγματα. Θυμίστε του, αντίστοιχες στιγμές που φοβόταν και παρόλα αυτά κατόρθωσε να το ελέγξει.
• Συζητώντας   ανοιχτά με το παιδί, τους φόβους του και εξηγώντας με λογικά επιχειρήματα πόσο πραγματικός ή υπερβολικός  είναι ο κίνδυνος που αισθάνεται.

• Δείχνοντας ψύχραιμοι και υποστηρικτικοί προς το παιδί το βοηθάμε να αισθανθεί ασφάλεια. Πολλές φορές ο τρόπος που εμείς οι γονείς διαχειριζόμαστε τους φόβους μας αποτελεί πρότυπο μάθησης για τα παιδιά , κάθε φορά που ταυτίζονται μαζί μας .

• Ενθαρρύνοντας το παιδί να ¨¨δε騨 το φοβικό αντικείμενο από την ευχάριστη πλευρά και να το συνδέσει με πιο θετικά συναισθήματα.
• Προτείνοντας στο παιδί να σκέφτεται τα παιχνίδια του ή μια πολύ θετική για εκείνο, εμπειρία κάθε φορά που κυριεύεται από έντονο φόβο.

Οι φόβοι εμφανίζονται και υποχωρούν   συνήθως από μόνοι τους,     όμως δεν είναι δυνατόν να ¨¨ξεριζωθούν¨¨ ολοκληρωτικά. Μέσα από την διαδικασία της αποτελεσματικότερης διαχείρισης των φόβων, το παιδί αναπτύσσεται και μαθαίνει πώς να προστατεύει , να καθησυχάζει και να γνωρίζει ταυτόχρονα τον εαυτό του .

Βικτωρία Χαλκιά-Ντότσικα

Άρθρο από την σχολική εφημερίδα “εφημεριδούλης” – Ουράνιο Τόξο